Het bericht Overschot op het bijstandsbudget in 2021 is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Na aftrek van de kosten voor de vangnetregeling 2019 (13,8 miljoen) blijft er nog 246 miljoen over. Dit is 3,8% van het macrobudget. Het overschot is iets lager dan in 2020. Toen was het overschot 4,3% was.
Aanvankelijk nam het aantal mensen met een bijstandsuitkering toe in 2020. In 2021 nam dat al snel weer af en eind 2021 lag het aantal bijstandsgerechtigden lager dan eind 2019. Het definitieve bijstandsbudget kwam hiermee voor 2021 op €6.385 miljoen.
Het landelijk bijstandsbudget wordt ook wel aangeduid met de term BUIG budget. Dit is het macrobudget voor de bijstand. Gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het beleid rondom de bijstandsuitkeringen en de loonkostensubsidie. Het Rijk stelt jaarlijks een macrobudget vast dat wordt verdeeld onder de gemeenten. Dat budget is ongeoormerkt. Als er een overschot is, mag een gemeente dat vrij besteden. Is er een tekort, dan moet de gemeente dat zelf opvangen. Gemeenten met grote tekorten kunnen een de vangnetuitkering.
Twee dingen vallen op als we kijken naar het bijstandsbudget van 2021. Zoals gezegd ligt het landelijk overschot in 2021 in vergelijking met 2020 lager. Daarnaast valt op dat meer gemeenten een tekort heeft. Over 2020 had 21% van de gemeenten een tekort. Over 2021 had 28% een tekort. Dit komt omdat de budgetten en uitgaven van gemeenten niet perfect op elkaar aansluiten. SZW is een onderzoek gestart om te kijken hoe dat komt.
Gemeenten mogen overschot op het bijstandsbudget zelf houden. Daartegenover staat dat als er een tekort is, de gemeenten dat zelf moeten opvangen. Is het tekort meer dan 7,5 procent dan kan een beroep worden gedaan op vangnetuitkering. Als het tekort tussen de 7,5 en 12,5 procent bedraagt, komt het tekort voor de helft voor rekening van de gemeente zelf. De andere helft wordt vanuit de vangnetuitkering betaald. Bij tekorten boven de 12,5 procent wordt het tekort volledig vergoed via de vangnetuitkering. Om in aanmerking te komen voor een vangnetuitkering moet een gemeente niet alleen in 2021 te maken hebben gehad met een tekort van 7,5%, maar moet ook het cumulatief tekort over de 3 voorgaande jaren meer dan 7,5% zijn. In 2021 kwamen 13 gemeenten mogelijk in aanmerking voor die vangnetuitkering. Dit aantal is iets hoger dan vorig jaar maar nog steeds lager dan voorgaande jaren.
Bronnen: Budgetoverzicht vanaf 2004 – informatie voor gemeenten, Divosa, Sociaal Web
Het bericht Overschot op het bijstandsbudget in 2021 is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht Helft van mensen met bijstand langdurig werkloos is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Divosa Benchmark Werk & Inkomen heeft de afgelopen week publicatie In-, uit- en herinstroom bijstand 2016 – 2021 gepubliceerd. Divosa voerde dit onderzoek uit samen met adviesbureau BMC en Stimulansz. In de periode 2016-2021 hebben er minder mensen een bijstandsuitkering, maar niet iedereen had evenveel kansen om uit te stromen. De groep mensen met een bijstandsuitkering ziet er dan ook wezenlijk anders uit dan in 2016. In 2021 had bijna de helft van de groep meer dan vijf jaar een uitkering. In 2016 was dat nog ‘maar’ een derde van alle bijstandsgerechtigden. Ook blijkt uit dit onderzoek bleek dat de afgelopen vijf jaar vooral jongeren, alleenstaanden en mensen met een migratieachtergrond de bijstand instroomden. Daarnaast bleek dat mensen van boven de 45 jaar het minder vaak lukte om uit de bijstand te komen.
Dat betekent dat er sprake is van ‘afroming’ van de groep mensen met een bijstandsuitkering. Dat betekent dat de groep die het meest ‘arbeidsfit’ is, de weg naar werk weet te vinden. De meest kansarme groep blijft achter. Ook zijn er steeds meer herinstromers; mensen die al eerder een uitkering hadden, vervolgens de bijstand verlaten maar toch later een beroep moeten doen op de bijstand.
Uit het onderzoek van Divosa blijkt dat jongeren tot 35 jaar ongeveer de helft uitmaken van de instroom in de bijstand. Ook zijn er relatief veel alleenstaanden en mensen met een migratieachtergrond die instromen in de bijstand. De groepen die uitstromen zijn vaak jongeren. Ook is in de afgelopen vijf jaar de percentuele uitstroom van mensen met een migratieachtergrond toegenomen. ook is gebleken dat vrouwen minder vaak uitstromen dan mannen en dat hoe ouder je bent, hoe moeilijker het is om uit de bijstand te stromen. Ook is uit het onderzoek gebleken dat naarmate iemand langer een bijstandsuitkering ontvangt, de kans dat diegene werk vindt en uitstroomt kleiner.
Bronnen: Binnenlands Bestuur, Divosa, Gemeente.nu, Stimulansz
Het bericht Helft van mensen met bijstand langdurig werkloos is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht 5.500 minder mensen in de bijstand dan voor corona is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>De afname geldt voor elke leeftijdsgroep en varieert van ruim 1000 jongeren tot 27 jaar, tot ruim 3500 mensen tussen de 27 en 45 jaar.
Bijstandsgerelateerde uitkeringen, zoals die op grond van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo), zijn niet meegenomen in de berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Tussen mannen en vrouwen in de bijstand zijn duidelijk verschillen met betrekking tot de thuissituatie. Alleenstaanden vormden met 43%e grootste groep met een bijstandsuitkering. Ongeveer 20% van de bijstandsgerechtigden was alleenstaande ouder, 19% vormde een koppel met kinderen en 9% had een partner maar geen thuiswonende kinderen.
Overigens zal een grote groep mensen zal structureel in de bijstand blijven en is het door ziekte of arbeidsongeschiktheid, het eindstation. Ongeveer 80% krijgt al langer dan een jaar bijstand en circa 45% zit al langer dan vijf jaar in de bijstand. Dat wordt ook wel het granieten bestand genoemd. Door de coronacrisis kwamen er relatief meer mensen in de bijstand die maar korte tijd zonder werk zaten. De Telegraaf noemt deze groep mensen “coronawerklozen”.
Typerend voor de huidige arbeidsmarkt is de arbeidsdeelname. Daarmee wordt het deel van de bevolking bedoeld, dat betaald werk heeft. Die is op dit moment bijna 70 procent en was nog nooit eerder zo hoog.
Bronnen: CBS, NOS, Nu, Telegraaf
Het bericht 5.500 minder mensen in de bijstand dan voor corona is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht Aantal mensen met een bijstandsuitkering nauwelijks gegroeid is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Eind juni 2021 waren er 431.000 personen met een bijstandsuitkering. Dat zijn er ongeveer 1000 meer dan een jaar eerder. Dit is de kleinste jaar-op-jaargroei in vijf kwartalen. Dit meldt het (CBS) BS op grond van nieuwe cijfers.
Onder personen met een Nederlandse achtergrond is het beroep op de bijstand gedaald en het aantal bijstandsgerechtigden met een Nederlandse achtergrond nam met 3500 duizend af. Er zijn echter meer bijstandsontvangers met een niet-westerse migratieachtergrond bijgekomen. Het gaat om bijna 5000 mensen. Bij personen met een westerse achtergrond bleef het beroep op de bijstand eind juni 2021 hetzelfde als een jaar eerder.
In elke leeftijdsgroep waren er iets meer bijstandsontvangers dan een jaar eerder, maar niet meer dan enkele honderden.
In het eerste kwartaal van 2021 stroomden ruim 26.000 personen de bijstand in en iets meer dan 22.000 stroomde uit. De instroom en uitstroom lijken hiermee weer naar elkaar toe te groeien.
Bronnen: BNN Vara Kassa, CBS, Leidsch Dagblad
Het bericht Aantal mensen met een bijstandsuitkering nauwelijks gegroeid is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht Niet-gebruikers van de bijstand is enorm hoog: Armoede dreigt is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Tot deze conclusie kwam de inspectie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW) en publiceerden de bevindingen in het rapport Niet-gebruik van de bijstand – Een onderzoek naar de omvang, kenmerken, langdurigheid en aanpak dat deze week naar de Tweede Kamer is gestuurd. De Inspectie SZW maakte gebruik van data van het CBS over 2018, maar vindt dat de cijfers nog steeds representatief zijn, omdat het gaat om een structureel probleem.
Gemeenten weten niet goed wie die niet-gebruikers van de bijstand zijn. Wel becijferde de Inspectie SZW dat deze groep niet-gebruikers 35 procent bedraagt van de 490.000 mensen met recht op bijstand. Al die mensen leven van een inkomen dat onder het sociaal minimum ligt. De kans op niet-gebruik wordt groter als mensen wel een inkomen hebben, maar dat niet genoeg is om boven het bijstandsniveau te komen. Hoe meer iemand verdient, hoe groter de kans op niet-gebruik van bijstand. Bij de niet-gebruikers is een een aantal groepen oververtegenwoordigd. Zzp’ers die per maand eigenlijk te weinig verdienen om in hun onderhoud te kunnen voorzien bijvoorbeeld. Ook jongeren tot 27 jaar en migranten uit Europese landen behoren tot die niet-gebruikers van de bijstand en maken geen gebruik van hun recht.
Gemeenten geven bij de inspectie aan dat ze de niet-gebruikers slecht in beeld hebben. De meeste gemeenten bieden informatie aan over het aanvragen van bijstand op de website, maar ze gaan niet of nauwelijks actief aan de slag om hun inwoners te wijzen op het recht op bijstand. De focus van gemeenten ligt met name op de controle of er geen misbruik van bijstand wordt gemaakt en om inwoners uit de bijstand te krijgen. Het gevolg van deze eenzijdige aanpak is dat gemeenten niet goed zicht hebben om wie het precies gaat en hoe schrijnend hun situatie is.
De gemeenten vinden het lastig om proactief te werk te gaan. Allereerst komt dat door de privacywetgeving. Ook is de Participatiewet ingewikkeld, waardoor het geven van voorlichting lastig is. Daarnaast is de zoekperiode voor jongeren een struikelblok. Jongeren die een bijstandsuitkering aanvragen, moeten verplicht vier weken op zoek naar werk of scholing. Maar door die zoekperiode kunnen jongeren uit beeld verdwijnen.
De redenen om geen bijstandsuitkering aan te vragen, zijn naar alle waarschijnlijkheid onwetendheid, trots, angst om de uitkering later terug te moeten betalen, de ingewikkelde regels en wantrouwen jegens de overheid. Een aantal voorbeelden:
De inspectie vindt het zorgelijk dat veel huishoudens onder het sociaal minimum uitkomen en roept gemeenten op tot een meer proactieve aanpak. Juist in deze coronacrisis lopen steeds meer mensen het risico op het verlies van hun baan en dreigen daarmee in armoede te vervallen. Toch zullen lang niet net alle 170.000 niet-gebruikers van bijstand in diepe armoede leven. Sommigen zullen zich met steun van hun ouders of sociale netwerk redden. Anderen klussen zwart bij. Toch is deze groep armer dan nodig, en dat komt deels door onwetendheid en deels door de drempels die de overheid zelf opwerpt.
Een uitkering is een recht, waar veel mensen onbewust en som ook heel bewust van afzien. Dat niet-gebruik van de bijstand leidt ertoe dat mensen voorzieningen als de Voedselbank nodig hebben om te overleven en in de schulden komen.
Bronnen: Divosa, NOS, Parool, Trouw, Volkskrant
Het bericht Niet-gebruikers van de bijstand is enorm hoog: Armoede dreigt is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht Opnieuw meer mensen in de bijstand is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Voor het vierde kwartaal op rij zijn er meer mensen met een bijstandsuitkering dan een jaar eerder. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De stijging loopt gelijk aan het uitbreken van de coronacrisis, eind februari 2020.
In iedere leeftijdscategorie ontvingen meer mensen een bijstandsuitkering, maar vooral het aantal jongeren (tot 27 jaar) dat in de bijstand belandde, steeg met maar liefst 9%. In de groep 27 tot 45-jaar, ging het om een toename van 5000 (3%). In de groep bijstandsontvangers boven de 45 jaar steeg het aantal uitkeringen met 3000 (1%).
Er waren zowel meer bijstandsontvangers met een Nederlandse achtergrond als met een migratieachtergrond. Bij degenen met een migratieachtergrond was de toename ten opzichte van een jaar eerder wel sterker. De groep bijstandsgerechtigden met een westerse migratieachtergrond steeg met ruim 3 procent, onder degenen met een niet-westerse migratieachtergrond was er een stijging van 4 procent.
Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek, FD, NOS, RTL Nieuws
Het bericht Opnieuw meer mensen in de bijstand is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht Gemeenten krijgen minder geld voor bijstandsuitkeringen is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft bepaald dat gemeenten in plaats van 6.845,2 miljoen euro, dit jaar 6.462,4 miljoen krijgen. De verlaging van het zogeheten BUIG-budget is doorgevoerd omdat het aantal bijstandsgerechtigden vorig jaar minder hard is gestegen dan aanvankelijk werd gedacht.
Het voorlopige BUIG-budget werd in september vorig jaar vastgesteld. Het ging toen om 6.845,2 miljoen euro. Hiervan werd 327 miljoen apart gehouden omdat de impact van de coronacrisis op het aantal bijstandsgerechtigden tussen gemeenten heel verschillend zou kunnen zijn. het zou best eens zo kunnen zijn, dat de standaard verdeling van het BUIG-budget niet zou passen.
Nu is gebleken dat de coronacrisis niet zorgde voor verschillen tussen gemeenten. Daarom is het budget volgens de reguliere verdeelsleutel onder de gemeenten verdeeld. De eerder gereserveerde 327 miljoen wordt alsnog aan het BUIG-budget toegevoegd en over alle gemeenten volgens de huidige verdeelsleutel verdeeld.
Als je alles bij elkaar optelt en aftrekt, betekent het dat er dit er saldo 382 miljoen euro minder beschikbaar is voor onder meer bijstandsuitkeringen. Althans volgens het voorlopig BUIG-budget. Op basis van de bijstandscijfers wordt in september het budget voor 2021 definitief vastgesteld. De verwachting van het CPB is dat de werkloosheid minder hard zal stijgen dan is voorspeld. Dit betekent dat ook er minder mensen in de bijstand terecht zullen komen. Daarom heeft SZW 304 miljoen euro van het BUIG-budget afgehaald. Ook voor dit jaar verwacht het CPB niet zo’n grote toename van het aantal mensen in de bijstand. Op basis hiervan heeft het SZW besloten om nog eens 61 miljoen euro van het macrobudget voor 2021 af te halen, waarmee het voorlopig budget 382 miljoen euro minder uitkomt.
Omdat er minder mensen in de bijstand zaten , dan van te voren was voorspeld, houden gemeenten geld over uit het macrobudget voor 2020. Het ging om zo’n 5 procent. Gemeenten mogen overschotten zelf houden. Maar is er een tekort, dan moeten gemeenten die zelf opvangen. Is het tekort meer dan 7,5 procent dan kan een beroep worden gedaan op vangnetuitkering. Als het tekort tussen de 7,5 en 12,5 procent bedraagt, komt het tekort voor de helft voor rekening van de gemeente zelf. De andere helft wordt vanuit de vangnetuitkering betaald. Bij tekorten boven de 12,5 procent wordt het tekort volledig vergoed via de vangnetuitkering.
Bronnen: Binnenlands Bestuur, Divosa
Het bericht Gemeenten krijgen minder geld voor bijstandsuitkeringen is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht Meer mensen in de bijstand: toename van 14.000 personen is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het Centraal Bureau voor de Statistiek meldt dat eind vorig jaar 429.000 Nederlanders onder de AOW-leeftijd een bijstandsuitkering ontvingen. Dat zijn er ruim 14.000 meer dan een jaar eerder en dat is 3 procent meer dan vorig jaar. Het is voor het eerst sinds eind 2016 dat het aantal bijstandsontvangers in een jaar is toegenomen.
Waarschijnlijk speelt de coronacrisis een belangrijke rol. het gaat overigens alleen om bijstandsuitkeringen en andere bijstandsgerelateerde uitkeringen, zoals de Tozo-regeling voor zzp’ers, zijn in deze berekeningen niet meegeteld. Die regeling werd in maart 2020 gestart vanwege de coronacrisis. Zoden deze Tozo uitkeringen die wel meegerekend worden, dan zou de stijging veel hoger zijn uitgevallen.
Onder jongeren tot 27 jaar was de toename van het aantal bijstandsuitkeringen relatief het sterkst. Deze leeftijdsgroep telde eind vorig jaar bijna 12 procent meer bijstandsontvangers dan een jaar eerder (zo’n 4000 mensen). Veel jongeren zijn door de coronacrisis hun baan kwijtgeraakt. Of ze begonnen op de arbeidsmarkt en konden geen baan vinden. Ook vorig kwartaal bleek al dat steeds meer jongeren een bijstandsuitkering ontvangen.
Daarnaast nam het aantal bijstandsontvangers met een migratieachtergrond naar verhouding meer toe dan het aantal ontvangers met een Nederlandse achtergrond. Eind december was dat ruim 4 procent hoger dan een jaar eerder.
De verwachting is het er veel meer mensen in de bijstand terecht zullen komen. Adviesbureau Berenschot berekende vorig jaar dat het het aantal mensen dat van een bijstandsuitkering moet leven, zal toenemen tot het jaar 2022. In het meest optimistische scenario, waarin de Nederlandse economie snel en volledig herstelt, groeit het aantal uitkeringen met ‘slechts’ 15% naar 478.000 eind 2022. De huidige cijfers lijken het beste te passen bij dit meest optimistische scenario
Bronnen: Binnenlands Bestuur, NOS, NRC, RTL Nieuws
Het bericht Meer mensen in de bijstand: toename van 14.000 personen is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht Bijstandsdichtheid voor het eerst in 2017 toegenomen is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Medio 2009, gedurende de kredietcrisis en de nasleep daarvan, steeg het aantal bijstandsgerechtigden van 22 op 1000 naar ruim 30 op 1000 in 2017. Vanaf 2017 zette een daling van de bijstandsdichtheid in. Er was toen al enkele jaren sprake van economisch herstel. Maar de coronacrisis heeft deze trend gestopt en halverwege 2020 hadden gemiddeld 30 op de 1000 Nederlanders een bijstandsuitkering, een kleine stijging ten opzichte van een jaar eerder.
In totaal telt Nederland 425.000 mensen die moeten leven van een bijstandsuitkering (oktober 2020). In acht gemeenten lag het aantal bijstandsuitkeringen medio 2020 een stuk hoger dan het landelijk gemiddelde. In Amsterdam, Arnhem, Enschede, Den Haag, Groningen, Heerlen, Leeuwarden en Rotterdam ontvangen meer dan 50 inwoners per duizend een bijstandsuitkering. De hoogste bijstandsdichtheid is vooral te vinden in en om de grote steden, en in het noorden van het land. In Rotterdam, waar de bijstandsdichtheid al sinds 2009 de hoogste is van alle gemeenten, hebben 68 van elke 1000 inwoners een uitkering. Opvallend is dat Utrecht in deze top 8 ontbreekt. Naast deze top 8 is de de bijstandsdichtheid in 2020 in het noorden van Nederland het hoogst. Ameland kent de minste bijstandsgerechtigden: minder dan 2 op de 1000 inwoners ontvangen bijstand.
De grootste stijging in de periode van 2019 op 2020 is te zien bij de jongen. Mensen in de leeftijdsgroep 18-27 jaar. hebben namelijk vaker een flexibele baan en flexibel werk is immers gevoeliger voor economische ontwikkelingen. Daarnaast steeg tussen 2019 en 2020 het aantal bijstandsuitkeringen onder mannen, terwijl dat bij vrouwen juist daalde. Wel doen mannen al jaren minder vaak een beroep op de bijstand dan vrouwen en ligt de bijstandsdichtheid onder vrouwen nog steeds hoger.
De verwachting is dat de komende maanden en jaren het aantal bijstandsuitkeringen flink gaat stijgen. In het slechtste scenario groeit de bijstandsafhankelijkheid zelfs met 51 procent.
Bronnen: Binnenlands Bestuur, CBS, Friesch Dagblad, RTL, VNG Nieuws
Het bericht Bijstandsdichtheid voor het eerst in 2017 toegenomen is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Het bericht Weer meer bijstandsontvangers in derde kwartaal 2020 is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>Vorig kwartaal steeg het aantal mensen in de bijstand voor het eerst in ruim twee jaar tijd. Het is dan ook het tweede kwartaal achtereen dat het aantal bijstandsontvangers is gestegen. In alle leeftijdscategorieën neemt het aantal mensen met een bijstandsuitkering toe, zowel mensen met een Nederlandse als met een migratieachtergrond. Toch is het aandeel jongeren nog steeds relatief groot. Er waren in het derde kwartaal bijna 3.000 meer jongeren (tot 27 jaar) met een bijstandsuitkering. Dat is een groei van 8 procent. Het aantal bijstandontvangers ouder dan 27 jaar, steeg maar met 1 procent.
Het CBS ziet meerdere oorzaken voor de groei van de bijstand onder jongeren. Een daarvan is het corona-effect Vooral jongeren zijn vanwege de coronacrisis hun baan kwijtgeraakt. Of ze begonnen op de arbeidsmarkt en konden geen baan vinden. Ook hebben veel jongeren vaak tijdelijke contracten. Juist deze banen werden de afgelopen maanden als eerste geschrapt en zijn de jongeren dus werkloos geworden. Daarnaast hebben mensen onder de 27 vaak minder of geen WW-rechten opgebouwd waardoor ze sneller in de bijstand terecht komen. Een andere reden is dat jongeren extra kwetsbaar zijn omdat ze nog geen financiële buffer hebben opgebouwd. De verwachting is wel dat bij een herstel van de economie juist jongeren weer sneller werk vinden.
Er stromen meer mensen de bijstand dan, dan dat er uitstromen. Meer mensen den dus een beroep op de bijstand. In het laatste kwartaal van 2019 was het verschil tussen de stromen nog geen 1000. In het eerste kwartaal van 2020 verandert dit en stroomden 29.000 mensen de bijstand in en 21.000 uit. In het tweede kwartaal was de instroom 27.000 en de uitstroom 17.000 en ook het derde kwartaal zijn er meer bijstandsontvangers bijgekomen.
Bronnen: CBS, NOS, RTL Nieuws, Telegraaf
Het bericht Weer meer bijstandsontvangers in derde kwartaal 2020 is gepubliceerd op BijstandsBlues.
]]>